परियोजना अवलोकन
कार्यकारी सारांश
राष्ट्रिय दलित नेटवर्क (RDN) नेपालद्धारा राज्य सवलीकरण कार्यक्रम (ESP)को आर्थिक सहयोगमा “छुवाछुत र जातीय भेदभाव अन्त्यका लागि सचेचना कार्यक्रम”सञ्चालन भएको थियो । परियोजना राष्ट्रिय दलित आयोग, दलित गैरसरकारी संस्था महासंघ र अन्य स्थानीय साझेदारहरूको समन्वयमा सुदूरपश्चिम प्रदेशको कैलाली, कञ्चनपुर, डोटी र आछाम जिल्लामा १ जुलाई, २०१३ देखि ३१ डिसेम्बर, २०१३ सम्मको अवधिमा कार्यान्वयन गरिएको थियो । परियोजनाले सरकारी निकाय कानुन मन्त्रालय, राष्ट्रिय दलित आयोग, प्रधानमन्त्रीको कार्यालय, नेपाल प्रहरी, न्यायिक प्रणालीका साथै प्रमुख नागरिक समाजका सरोकारवालाहरूलाई लक्षित गरेको थियो । छुवाछुत र जातीय विभेदको प्रचलनलाई नेपालमा असमान सामाजिक–आर्थिक विकास र विभिन्न समूहबीचको असमानताको प्रमुख बाधकका रूपमा लिइएको छ । आर्थिक र राजनीतिक रूपमा शक्तिशाली दलितहरू पनि यस भेदभावको मारमा परेका छन्। देशको कुल जनसंख्याको झण्डै एक चौथाई भाग प्रत्यक्ष रूपमा जातीय भेदभाव र छुवाछुतको चपेटामा परेका छन्। यसबाहेक दलित समुदायभित्र पनि विभेदको चलन छ । यसै तथ्यलाई मध्यनजर गर्दै परियोजना सञ्चालन गरिएको थियो ।
प्रभाव: जातीय भेदभाव र छुवाछुत उन्मूलनमा योगदान गर्ने
नतिजाः सरकार र नागरिक समाज बीचको रचनात्मक संलग्नता मार्फत जातीय छुवाछूत बिभेदको न्यूनिकरणका लागि तयार गरिएको पहिलो दस वर्षे रणनीतिक योजनाको कार्यान्वयन गर्ने
प्रतिफलहरुः
प्रतिफल १: दलित समुदायमाथी हुने छुवाछुत र विभेदपुर्ण ब्यवहारहरुका सवालहरु न्यूनिकरण गर्दै गर्दै विभेदरहीत ब्यवहार स्थापना गर्न स्थानिय स्तरका पहलहरु बृद्धी हुनेछन ।
प्रतिफल २: दलित संघ, संस्था तथा संगठनहरुको संस्थागत क्षमता अभिवृद्धिसँगै तिनीहरूको सुशासन प्रबद्र्धन भएको हुनेछ ।
मुख्य क्रियाकलापहरु:
प्रतिफल १ अन्तरगतका क्रियाकलापहरुः
- जातीय छुवाछूत र बिभेदरिहत समाजका लागि अभियान
- दलित सतर्कता केन्द्र स्थापना र विस्तार गर्ने
- दलित सतर्कता केन्द्रका सदस्यहरूलाई कानुनी अधिकारसम्बन्धी तालिम
- CDO, DDC, प्रहरी कार्यालय, दलित नेता, वकिल, शिक्षक, धार्मिक नेता र राजनीतिक नेताहरूलाई जातीय भेदभाव र समावेशीकरण सम्बन्धी कार्यशाला
- CDO, DDC, VDC, प्रहरी, सेवा प्रदायक र गाविस नेताहरूसँग अन्तरक्रियात्मक
- पीडितहरूसँग जातीय भेदभाव सम्बन्धी गोष्ठी
प्रतिफल २ अन्तरगतका क्रियाकलापहरुः
- स्थानीय साझेदारहरूको भूमिका र जिम्मेवारीहरू स्कोपिङ
- दलित सतर्कता केन्द्र स्थापनाका लागि आधारभूत सञ्चालन निर्देशन तयार गर्ने
- छुवाछुत उन्मूलनका लागि विस्तृत वकालत कार्यान्वयन योजना र रणनीति तयार गरि वकालत गर्ने
- प्रशिक्षण, कार्यशाला र बैठक
- कानूनी सहयोग
